- Lực lượng tham chiến: + Hồng quân Liên Xô: trong giai đoạn phòng ngự có các phương diện quân Trung Tâm và Vôrônegiơ: sang giai đoạn phản công được tăng cường thêm các phương diện quân phía Tây, Briansk, Thảo Nguyên và tập đoàn quân 57, phương diện quân Tây Nam. Tổng cộng: 2.640.300 quân, 52.500 pháo, cối, 8.200 xe tăng vào pháo tự hành, 6.950 máy bay. + Phát xít Đức: cụm tập đoàn quân Trung Tâm, cụm tập đoàn quân Nam và cụm chiến dịch Kempơ, khoảng 50 sư đoàn, tổng cộng: 1.514.000 quân, 32.000 pháo, cối, 5000 xe tăng và pháo tự hành, 5000 máy bay. - Kết quả: Hồng quân tiêu diệt 30 sư đoàn địch, trong đó có 7 sư đoàn tăng, gồm 500.000 quân, 1500 xe tăng, 3000 pháo, trên 3.700 máy bay; giải phóng các thành phố lớn Bôlkhôv, Oriol, Kharkov và Belgôrôd. Ý đồ tấn công của quân đội Đức Quốc xã tại vùng cung Kursk theo kế hoạch "Citadel" tháng 4 năm 1943, triển khai ngày 4 tháng 7 năm 1943 II. Diễn biến chính Sau chiến dịch phản công Stalingrad, bước vào mùa hè năm 1943, tương quan lực lượng đã ngả về phía có lợi cho Hồng quân, hậu thuẫn cho chiến lược tiến công của phía Liên Xô trên mặt trận Xô - Đức. Nhưng nắm được âm mưu tiến công của địch với chiến dịch mang mật danh "Xitaden", Hồng quân đã chủ động chuyển vào phòng ngự trên vòng cung Kursk với ý định sẽ chuyển mạnh sang phản công - tiến công, sau khi đã gây tổn thất nặng nề về sinh lực và phương tiện cho địch. Hồng quân đã xây dựng trận địa phòng ngự có chiều sâu từ 250 đến 300 km), liên hoàn với hệ thống hoả lực, hào chiến đấu và vật cản được chuẩn bị kỹ lưỡng, vững chắc. Bộ binh Liên Xô phòng thủ Từ 5-7, các đòn tiến công ác liệt của địch đã được thực hiện ở cả phía Bắc và phía Nam mặt trận, nhằm hợp vây, tiêu diệt lực lượng lớn của Hồng quân trên vòng cung Kursk. Tất cả các mũi tiến công của quân địch đều bị bẻ gãy. Ngày 12-7 đã xảy ra trận đấu tăng lớn nhất trong lịch sử chiến tranh trên cánh đồng làng Pôkhôrôvka với sự tham chiến của 1500 xe tăng, 1000 máy bay của hai bên. Các máy bay cường kích IL-2 của không quân Xô Viết phát huy hỏa lực tấn công trong trận Kursk Xe tăng Đức và bộ binh cơ giới Đức xuất phát tấn công Không mở được đột phá chiến dịch, lại bị thất bại nặng nề, từ ngày 12-7, phát xít Đức buộc phải chuyển sang phòng ngự trên toàn bộ chính diện mặt trận. Đến 23-7, quân đội Xô Viết đã căn bản khôi phục được giải phòng ngự trước 5-7, hất địch về tuyến xuất phát tiến công của chúng, và thực hiện phản công, phòng ngự trên một số hướng. Pháo binh chống tăng Liên Xô bám sát và yểm hộ cho bộ binh tấn công Chiến dịch phản công - tiến công của Hồng quân đã được thực hiện ngay sau khi giải quyết thắng lợi chiến dịch phòng ngự. ở hướng Bắc, chiến dịch này được thực hiện dưới sự tham gia của các phương diện quân Tây, Briansk, Trung Tâm. Ngày 29-7, giải phóng Bôlkhôv; ngày 5-8, giải phóng Oriol; ngày 18-8, đập tan ổ đề kháng cuối cùng của địch ở Tây Oriol, hoàn thành nhiện vụ chiến dịch. Quân đội Liên Xô công kích vào Oryol ở hướng Nam, chiến dịch tiến công có sự tham gia của các phương diện quân Vôrônegiơ và Thảo Nguyên. Ngày 5-8, giải phóng Bengôrôt; ngày 23-8, giải phóng Kharkov. Tập đoàn quân cận vệ 7 (Liên Xô) tấn công Belgorod Chiến công giải phóng Kharkov đã kết thúc chiến dịch phản công - tiến công mùa hè năm 1943 của Hồng quân Liên Xô trên vòng cung Kursk. III. Những phát triển của nghệ thuật quân sự Nắm vững kế hoạch chiến lược của địch, mặc dù so sánh lực lượng ưu thế hơn, quân đội Liên Xô đã chủ động tổ chức chiến dịch phòng ngự nhằm bẻ gãy chủ lực đối phương, tạo điều kiện cho thắng lợi của đòn tiến công tiếp theo. Đó là nét đặc sắc của hội chiến trên vòng cung Kursk và điểm nổi bật của nghệ thuật quân sự Xô Viết. Đòn phản công chuẩn bị phủ đầu đã có tác dụng tích cực tăng cường thế trận phòng ngự, trì hoãn thời gian tiến công của địch. Trong phòng ngự, Hồng quân đã kết hợp giữa trận địa với liên tục phản kích, phản đột kích, với sự tham gia tích cực của bộ đội tăng điển hình là trận Prôkhôrôvka đã nhanh chóng làm đảo lộn hình thái hai bên, buộc địch phải chuyển sang phòng ngự sau những thất bại nặng nề. Trong phản công, đã tập trung ưu thế áp đảo, tiến công vũ bão và chiều sâu phòng ngự địch, bao vây tiêu diệt các binh đoàn Đức và giải phóng các thành phố lớn. Hành động tiến công đã được thực hiện bằng đột phá mạnh và bằng cả phòng ngự lâm thời kết hợp bao vây, vu hồi, đã bẻ gãy binh chủng tăng - thiết giáp chủ bài của quân đội phát xít. Cùng với Stalingrad, chiến dịch Kursk đã kết thúc tạo nên bước ngoặt cơ bản của chiến tranh: Hồng quân bước vào chiến lược tiến công trên toàn bộ mặt trận Xô - Đức.
School@net
|