Cong ty Cong Nghe Tin hoc Nha truong http://www.schoolnet.vn

Chăng đèn kết hoa ở ngọn cây giáo dục
30/11/2008

Trong phạm vi bài viết này phụ huynh chúng tôi thử cố phân tích cả ba môi trường cơ bản đang hoà quyện, mà thiếu một trong ba môi trường đó, chúng ta không thể chấn hưng được giáo dục. Các môi trường đó là “Nhà trường - Gia đình - Xã hội ”, môi trường nào cũng nhiều điểm đáng trách.


Chăng đèn kết hoa ở ngọn, bỏ quên gốc 

 

Vì quá mong muốn giáo dục phải thay đổi từng ngày từng giờ, mà những nhà quản lý giáo dục hiện nay quên rằng “vì lợi ích trăm năm trồng người”. Do vậy, ngành đã chọn giải pháp là chăng đèn kết hoa lên các ngọn cây, còn cái gốc thực sự thì đang bỏ quên.

Với các cấp học Mầm non, Tiểu học, đây là cấp học quan trọng nhất, dạy dỗ bước đi đầu đời, hình thành nhân cách chính cho trẻ.

Mức độ tăng dân số của nước ta hiện nay là trên 1%. Như vậy, mỗi năm chúng ta có hàng triệu trẻ em bắt đầu tới trường. Nếu trong một thành phố có khoảng một triệu dân, sẽ có bao nhiêu các cháu cần tới trường? Tôi ít thấy trên diễn đàn các nhà làm quản lý giáo dục lên tiếng nói, đòi hỏi các ban ngành chức năng, chính quyền các cấp dành nguồn lực, kinh phí xây dựng cụ thể thêm bao nhiêu trường mầm non, bao nhiêu trường tiểu học để đáp ứng nhu cầu tăng tự nhiên này?

Kết quả: vào đầu năm học, phụ huynh phải thức khuya dậy sớm, nhờ cậy, chạy chọt để con em mình được đi học. Còn các thầy, cô phải dạy trong các lớp học với năm sáu chục cháu và cứ đều đặn năm sau cao hơn năm trước. Thử hỏi, với tình trạng như thế làm sao chúng ta có môi trường giáo dục thân thiện được?

Còn có cán bộ quản lý giáo dục cấp cơ sở không hiểu được cất nhắc đề bạt như thế nào mà vụ lợi, quá quan trọng lợi ích cá nhân của mình, chỉ thích nghĩ ra nhiều khoản đóng góp “tự nguyện” và tăng cường mua sắm các thiết bị, sao cho mỗi lớp mầm non kể cả lớp “cơm thường”, “cháo nát” phải có một máy tính. Một trường mầm non dù quy mô không tới trăm cháu cũng phải mua cho được một hệ thống đèn chiếu, máy tính xách tay để hàng năm đôi, ba lần mỗi khi sử dụng phải thuê thêm một người tới lắp đặt và điều khiển. Ở bậc học khác thì tăng cường mua các sách tham khảo để “hỗ trợ” phụ huynh và học sinh mà nghe đâu sách tham khảo được chiết khấu tới 30%. Mong các nhà quản lý giáo dục đừng tiêu hao nguồn lực ít ỏi vào những việc như thế.

Ai cũng hiểu giáo viên bậc mầm non và tiểu học thực sự rất vất vả, nhưng mong các cô đừng đánh mất mình vì phong bì mà phụ huynh đưa cho. Nếu hiện tượng này trở thành phổ biến thì một phần trách nhiệm thuộc về ngành giáo dục. Hãy cho cộng đồng được biết thực trạng thu nhập và cách đào tạo, tuyển chọn giáo viên ở cấp học này, không nên để phụ huynh phải gửi con, cháu mình cho các thầy, cô làm việc tạm bợ theo hợp đồng thời hạn sáu tháng, với mức lương vài trăm ngàn.

Chủ trương các cháu tiểu học được học ngoại ngữ là rất tốt, nhưng khi đưa ra chủ trương này, ngành giáo dục đã tính đến số lượng và trình độ của đội ngũ giáo viên chưa?

Tôi có đứa cháu đang học lớp ba, được học tiếng Anh, nghe cháu vừa đánh vần, vừa đọc to “thít thi ơ đót"xem sách mới biết cháu muốn đọc câu “This is a Dog”, muốn sửa cháu không chịu, vì nó nói cô giáo bảo đọc như thế! Thật xót cả ruột! Nếu cứ tiếp tục như thế này, không hiểu cháu tôi sẽ học được tiếng Anh của quốc gia nào?

Đối với giáo dục phổ thông, các nhà quản lý giáo dục phải liên tục đưa ra các cuộc cải cách, phân ban, rồi lại nghiên cứu hiệu chỉnh sách giáo khoa, sách tham khảo, rồi lại thi trắc nghiệm hay tự luận… mà quên mất vai trò của người thầy ở cấp học này. Thầy giỏi vẫn là nhân tố quyết định nhất đối với hiệu quả giáo dục trong trường phổ thông hiện nay.

Các cụ ta có câu “có ân mới có uy". Hãy lo cho đời sống và điều kiện làm việc của các thầy, cô sao cho xứng đáng, khi đó tôi tin rằng cuộc sống sẽ đào thải và tạo lập cho xã hội đội ngũ thầy, cô ưu tú nhất. Và ngành giáo dục sẽ không còn phải viết đi viết lại sách giáo khoa để rồi lại phải in, phải bán, phải hiệu chỉnh…

Tôi đã được chứng kiến cô giáo dạy THCS của trường danh tiếng tại địa phương đang phải dỗ dành một học sinh “Em vào lớp đi, cô xin, cô lỡ lời”, cậu bé khoảng 12 tuổi trả lời thẳng thừng “Bảo ra thì ra, ai cần học”. Thấy cảnh đầy phản cảm tôi góp ý “Sao cháu trả lời cô như thế?” cậu bé độp luôn “Bận gì tới ông, ngứa mồm à?”. Sau tìm hiểu, tôi được biết cô là giáo viên dạy giỏi được tín nhiệm, theo nhu cầu của nhiều phụ huynh “quan trọng” nên nhà trường phải xếp cô dạy lớp gọi nôm na là lớp “đối ngoại ”.

Tôi cũng không thể hiểu được nhu cầu cấp bách tới mức độ nào mà Bộ GD-ĐT có chủ trương tới năm 2010 phải có tới 30% các trường THPT tại các thành phố lớn phải dạy toán bằng tiếng Anh? Đây là một chủ trương chưa cần và cũng không đủ. Chưa cần: Vì với khối THPT các cháu bắt đầu làm quen với các công thức, định lý, mệnh đề toán học, điểm cốt lõi là phải truyền đạt cho các cháu hiểu tính lôgic, chặt chẽ của toán học, còn truyền đạt bằng ngôn ngữ nào đâu quan trọng. Chưa đủ: Vì thầy giỏi toán nhưng để truyền đạt toán bằng tiếng Anh lại là chuyện khác, ngược lại phần đông học sinh học toán bằng tiếng Việt còn khó khăn, không biết các cháu có tiếp thu được khi các thầy dạy toán bằng tiếng Anh không?

Đối với đào tạo Đại học, bàn gì, viết gì đi nữa thì sinh viên cũng cần được đào tạo đầy đủ và cung cấp các kỹ năng cần thiết để làm việc theo các chuyên môn đã học. Hiện tượng liên tục cấp phép, nâng cấp các trường từ Trung cấp lên Cao đẳng, từ Cao đẳng lên Đại học, rồi cho phép mở thêm một loạt trường Đại học mới, còn điều kiện cần thiết nhất là cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên cơ hữu đã thực sự đáp ứng chưa thì chỉ xem trong báo cáo. Ngành giáo dục có biết, bao nhiêu bậc phụ huynh ở nông thôn đang bán ruộng, cầm nhà để lấy tiền cho con ăn, học “Đại học” với mong muốn con mình sẽ trở thành cử nhân, kỹ sư nhưng kết quả sau năm năm học chỉ có một cậu ấm “ dở ông, dở thằng “ và vẫn thất nghiệp?

Phụ huynh chúng tôi chỉ mong muốn trong hệ thống giáo dục Đại học có được các trường nhà nước, nhân dân đầu tư toàn bộ. Ở đó sinh viên sẽ được miễn giảm các chi phí, được tạo điều kiện, được nuôi ăn học, là nơi tuyển chọn các học sinh giỏi nhất theo học. Ở các trường này giảng viên, giáo sư, thực sự là những người có năng lực, họ thường xuyên được các trường đại học có tiếng của nước ngoài mời thỉnh giảng. Còn các trường Đại học khác mở hay không mở, sản phẩm của họ như thế nào là trách nhiệm của ngành giáo dục với cả cộng đồng.

Áp lực phụ huynh

Tôi biết có những ông bố vì bận công việc cả tuần không ăn được với con một bữa cơm, nửa đêm về nhà luôn trong trạng thái “say xỉn” vì phải bận đi tiếp khách. Khi nhận ra cậu ấm của mình quá dốt, ông không cần tìm hiểu nguyên nhân mà nói ngay trước mặt con: “Được rồi, bố sẽ gọi điện cho hiệu trưởng xem đứa nào dạy mày, nếu cần thì đổi ”.

Có bà mẹ vì chỉ những bực bội mà vô cớ “giận cá chém thớt” đổ các cơn cuồng nộ của mình vào đầu con đẻ mà không biết rằng điều đó không bao giờ biến một đứa trẻ từ nghịch ngợm, hiếu động trở thành hiền lành ngoan ngoãn, hay từ một đứa trẻ chậm chạp, tự ti thành đứa trẻ thông minh, năng động.

Có phụ huynh lại quá kỳ vọng vào con cái, chọn giải pháp uốn nắn con cái theo một khuôn mẫu chủ quan. Vì không muốn con thua bạn kém bè, lại muốn con  phải theo các hình mẫu, đôi khi do họ tưởng tượng ra, họ đã quên rằng mỗi người đều có điểm ưu, điểm nhược riêng, không thể bó buộc con mình phải thế này, thế nọ mà không nghĩ đến cảm nhận của chúng. Suy cho cùng, đây cũng là biện pháp hoàn toàn phản tác dụng.

Còn có phụ huynh luôn “trăm sự nhờ thầy”. Nếu cần học thêm- cho đi học thêm; sợ thầy cô không quan tâm tới con mình - đã có phong bì. Họ đâu biết rằng những việc đó đang làm cho con cái họ không đứng thẳng lên được, và chính họ đang tạo ra khoảng cách giữa phụ huynh và giáo viên; thầy cô muốn gặp gỡ trao đổi để giúp đỡ con họ, thì lại nghĩ thầy, cô muốn đòi hỏi điều khác?

Giáo dục là công việc của tất cả mọi người, trong đó có tôi, có bạn chứ không riêng của nhà trường. Là phụ huynh chúng ta cố bớt chút thời gian gần gũi con em mình, hãy cố nén các cơn giận, để chính con em các bạn được hưởng không khí gia đình đầm ấm, thân thiện.

"Vedan" xã hội

Chúng ta luôn đòi hỏi bọn trẻ phải biết sống nhân ái, phải trở thành công dân tốt, nhưng chúng ta lại không tự hỏi chúng ta đã tạo được một môi trường xã hội thật sự lành mạnh chưa? Nhiều hiện tượng xã hội không bình thường mà chúng ta đang nhìn thấy ngày hôm nay, học sinh, sinh viên, con em chúng ta cũng thấy.

Chúng ta đang cho trẻ cảm nhận tiêu chí đánh giá sự thành đạt trong xã hội là sự giàu có? Nhưng chúng đang chứng kiến một số kiểu tích tụ tài sản bất bình thường của nhiều thành viên trong xã hội. Một là họ có được vị trí xã hội siêu lợi nhuận, hai là do mánh khoé, gian lận thương mại. Đây là sự chụp giật nguồn lực xã hội hoặc tái phân phối lại tài sản của xã hội, khó có thể tạo ra của cải và nâng cao sự thịnh vượng cho xã hội.

Các cháu cũng biết có anh, có chú học mãi mới tốt nghiệp phổ thông, thế mà bây giờ bằng cấp đầy mình, lại còn được thăng quan tiến chức nhà cửa đề huề, ra đường ưỡn ngực luôn coi mình là người thành đạt.

Tôi có việc đến nhà một quan chức cấp quận, nhà rất đông vui, thì ra hôm đó là sinh nhật cậu con quý tử. Ngồi được một lúc thấy các cháu cùng lớp cậu bé tha thiết mời hai bác cùng dự cho vui. Thế là ông bố rút ngay điện thoại di động chắc là gọi cho cậu nào đó cấp dưới “Này, hôm nay mày đi học cho tao nhé, nhớ phải đến để điểm danh chứ ông thầy này khó tính lắm”, nói xong cậu ta cười hề hề giải thích “Em đang theo học thêm để lấy cái bằng thạc sỹ kinh tế, cho nó đủ điều kiện quy hoạch”. Không nói gì ngồi một lúc tôi xin phép đứng dậy, ra về mà trong lòng tự hỏi không hiểu trong môi trường ấy các cháu học sinh cùng lớp và cả cậu con trai của “quan ông” chúng nghĩ gì về sự học?    

Do nhu cầu phát triển kinh tế, do tốc độ đô thị hoá, chúng ta đã mở thêm nhiều khu công nghiệp, nhiều khu đô thị mới. Thế là một số nông dân chân lấm tay bùn, cả đời nghèo khó bỗng dưng có hàng tỷ đồng tiền bồi thuờng. Họ nghĩ rằng họ là người giàu nhất thế gian, không được tư vấn, hướng dẫn, kết quả chỉ sau ba bốn năm bao gia đình rơi vào thảm cảnh: con cái bỏ học lêu lổng, mắc vào tệ nạn xã hội. Ở quê tôi, có cậu bé đang học lớp 11, khi gia đình có tiền bồi thường đất, chẳng lâu sau cậu ta có nhu cầu cắt tóc, gội đầu thư giãn một ngày tới mấy lần, hậu quả thế nào chắc các bạn cũng đoán được. Điều này có ảnh hưởng tới giáo dục không?

Cần lắm sự lành mạnh của xã hội, nếu không ở lứa tuổi các cháu đang phát triển mạnh mẽ về lượng, còn về chất thì thực sự chưa biến đổi kịp, các cháu dễ bắt chước các mặt trái của xã hội, hệ quả chúng sẽ ứng xử và giải quyết vấn đề theo kiểu “mạnh được, yếu thua”, từ đó dẫn đến tình trạng bạo lực học đường, ai chịu?

Mới hai năm nhập cuộc sân chơi WTO, chúng ta đang thua và có thể sẽ còn thua. Trong cộng đồng quốc tế hình ảnh Việt Namđang biến động theo chiều hướng xấu. Từ sừng con Tê giác, đến cấp visa của CH Séc, lại còn vụ PCI bên Nhật Bản, tất cả các điều này do đâu? Tại sao? Thầy, cô phải trả lời các em như thế nào khi được hỏi?

Cần lắm một cuộc chấn hưng giáo dục, để trong tương lai chúng ta có được đội ngũ kế tiếp. Chúng có đủ năng lực và bản lĩnh, không còn phát ngôn thì “ngô nghê”, hành sự thì “lẩm cẩm”. Đặc biệt chúng phải biết đâu là  điều kiện “cần và đủ” để đưa ra một quyết định mà tầm ảnh hưởng của nó có thể liên quan tới nhiều người trong xã hội.

Vũ Văn Huy (Hải Phòng) 



URL của bài viết này::http://www.schoolnet.vn/modules.php?name=News&file=article&sid=2704

© Cong ty Cong Nghe Tin hoc Nha truong contact: sales@schoolnet.vn