* GS.TS Phạm Phụ (Trường ĐH Bách khoa TP.HCM):

Cải cách không có gì đáng sợ cả!

Trên thế giới 15-20 năm qua, hầu hết các nước đều có cải cách giáo dục ĐH. Ở Việt Nam cũng nên dùng chữ "cải cách", vì nó không có gì là đáng sợ cả. Tùy tình hình từng nước, truyền thống giáo dục từng nước mà mỗi nước có những mục tiêu cải cách khác nhau. Nhưng hầu như các nước đều có hai điểm chung, đó là cải cách tài chính và quản trị ĐH. Chúng ta nói về vấn đề chất lượng giáo dục là đúng, nhưng đó là vấn đề dài hạn, ĐH VN có lẽ cũng nên bắt đầu cải cách từ tài chính và quản trị.

Ví dụ một vấn đề trong giáo dục ĐH hiện nay là học theo học chế tín chỉ. Chúng ta đang đi đúng hướng, nhưng tại sao hàng chục năm nay chúng ta mới chỉ đi được nửa đường mà không đi đến tận cùng? Tổ chức thực hiện tín chỉ không khó lắm, nhưng mà tốn kém. Tín chỉ là "cá nhân hóa việc học tập", mà đã cá nhân hóa thì tốn tiền. Nhưng kinh phí ít thì làm sao mà tổ chức được, và lớp nào cũng quá đông SV thì làm sao mà chất lượng được. Còn hiệu quả hay phải minh bạch là chuyện mà chúng ta luôn phải quan tâm.

Vấn đề nữa là nhà nước cần phải tách bạch ra giữa giáo dục phổ cập và giáo dục dạy nghề, trong đó có ĐH. Với giáo dục phổ cập, nhà nước nên miễn phí hoàn toàn, chỉ trừ 5-10% trường tư chất lượng cao cho con em các gia đình khá giả. Còn giáo dục ĐH thì người học và cộng đồng cơ bản phải gánh chịu, có thể đến 60-70% tổng chi phí.

* TS Phạm Thị Ngọc Mỹ (hiệu trưởng Trường ĐHBC Marketing TP.HCM):

Chúng ta đã vô tình "rèn" cho học sinh thụ động

Hệ thống GD-ĐT VN phải thiết kế lại và đổi mới trên tất cả các cấp đào tạo, từ mẫu giáo đến THPT và các cấp độ đào tạo nghề nghiệp cao hơn. Phải đổi mới từ gốc đến ngọn, nếu không chúng ta chỉ xuất phát từ ngọn mà không phải bắt đầu từ gốc.

Chúng ta chỉ mới chú trọng học từ chương trình, thụ động theo sách giáo khoa và đánh giá học sinh qua kết quả điểm kiểm tra các môn học đã định sẵn mà không tính đến yếu tố rèn luyện nhân cách đạo đức, phương pháp hình thành suy nghĩ độc lập, óc phán đoán và phân tích, tính năng động và sáng tạo, biết tự tìm tòi và nghiên cứu theo hướng tích cực, tính tập thể và vì cộng đồng cho trẻ ngay từ lúc nhỏ đến các cấp học cao hơn. Chúng ta đã vô tình "rèn" cho học sinh một phương pháp thụ động trong học tập, chưa kể những yếu tố bất cập khác nữa.

* PGS.TS Thái Bá Cần (hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM):

Chú trọng mục tiêu đào tạo

Chất lượng là sự đáp ứng mục tiêu đề ra, vì vậy việc xác định mục tiêu đào tạo phù hợp là rất quan trọng để bảo đảm chất lượng. Lâu nay, việc xác định mục tiêu của một chương trình đào tạo thường xuất phát từ yêu cầu kiến thức của cấp độ và ngành nghề đào tạo, vì vậy mục tiêu đào tạo trình độ ĐH của một ngành nào đó ở tất cả các trường nói chung là giống nhau. Sự giống nhau đó dẫn đến hệ quả là sản phẩm đào tạo của nhiều cơ sở không đáp ứng được mục tiêu đề ra do không đủ các điều kiện bảo đảm, nghĩa là chất lượng đào tạo thấp!

Trên thực tế, nhu cầu nhân lực (cùng một cấp độ và ngành nghề đào tạo) ở từng vùng, từng địa phương và ngay cả trong một doanh nghiệp ở các bộ phận khác nhau cũng khác nhau. Vì vậy việc nắm bắt được nhu cầu này để xác định mục tiêu đào tạo cho phù hợp là rất quan trọng. Mặt khác, về góc độ chủ quan, mỗi cơ sở đào tạo đều có những thế mạnh riêng của mình về cơ sở vật chất và con người. Nếu mục tiêu đào tạo được xây dựng phát huy thế mạnh đó thì chất lượng đào tạo cũng sẽ được nâng lên rõ rệt.

* GS.TS Trương Đình Kiệt (phó hiệu trưởng Trường ĐH Y dược TP.HCM):

Đánh giá lại chất lượng đào tạo

Theo tôi, giáo dục ĐH hiện nay cần phải có sự đánh giá lại chất lượng đào tạo, phải tìm ra nguyên nhân kém chỗ nào, kém đến đâu. Việc này cần phải được tiến hành đồng bộ, có sự định hướng chiến lược tốt từ Bộ GD-ĐT. Muốn có chất lượng, đầu tư phải xứng tầm. Hiện nay chúng ta đầu tư 100 USD/SV/năm thì làm sao có chất lượng được? Nghiên cứu khoa học đạt kết quả thấp vì không có tiền, không có nghiên cứu khoa học thì đến ông thầy cũng phải dạy "chay" thôi.

Chương trình nào, bài giảng nào lạc hậu phải xây dựng lại. Có quá nhiều môn học chỉ để là học, không áp dụng được gì và đã đến lúc phải nhìn thẳng vào vấn đề này. Phương pháp giảng dạy tốt nhưng chương trình không tốt cũng không nâng cao được chất lượng, ngược lại chương trình tốt nhưng phương pháp dạy không tốt cũng không có chất lượng.