Đó là quyết tâm của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân về việc phải đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) trong trường phổ thông. Khi quyết tâm thực hiện công việc này và sẵn sàng chịu trách nhiệm như vậy, cá nhân Bộ trưởng cũng tự nhận thấy đây là một thách thức rất lớn và ông đã bộc bạch: “Tôi 23 năm dạy bậc ĐH và hướng dẫn nghiên cứu sinh, chưa từng dạy phổ thông bao giờ nên đối với giáo dục phổ thông, tôi chưa có kinh nghiệm.Vì vậy, tôi chỉ có thể chia sẻ qua những tiết dự giờ của tại các trường phổ thông chứ không thể cầm tay chỉ từng việc được”.

Cũng theo người đứng đầu ngành giáo dục, một trong những lý do giản dị của việc đổi mới PPDH không thể chậm trễ là: “Trí thức nhân loại không ngừng tăng, chỉ có thời gian học phổ thông là không tăng”.

Nếu không “cưỡng bức”, chúng ta chỉ “ru ngủ” nhau!

Về công tác đổi mới phương pháp dạy học, Vụ Giáo dục Trung học đã có một bản thuyết trình dài 10 trang trong đó có nêu rõ các luận điểm như không ngừng đổi mới phương pháp dạy học là một yêu cầu tất yếu, nhận dạng phương pháp dạy và học tích cực, vấn đề đổi mới PPDH và đổi mới kiểm tra đánh giá, trách nhiệm của cơ quan quản lý và nhà trường…

Bản thuyết trình cũng đã đưa ra được một số “chân lý”, nhận định khá thú vị và gần gũi hơn với đời sống nhà giáo. Chẳng hạn: “PPDH vận động không ngừng trong hoạt động giáo dục để đáp ứng yêu cầu đào tạo con người phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, PPDH không nhất thành, bất biến mà phải không ngừng hoàn thiện theo yêu cầu thực hiện mục tiêu giáo dục”.

Hay: “Một PPDH tốt nếu áp dụng rập khuôn quá lâu khi điều kiện kinh tế - xã hội phát triển cao hơn có thể gây nên tình trạng bảo thủ: "Khuyết điểm ngày hôm nay có thể từ sự duy trì quá lâu ưu điểm ngày hôm qua".

Các yêu cầu đối với giáo viên cũng được chỉ ra khá tỉ mẩn, chi tiết và thiết thực như: “Giáo viên thay việc sửa lỗi bằng việc khai thác lỗi để HS không còn mắc lại lỗi đó (biết trả lời câu hỏi: Tại sao dẫn đến kết quả sai?)”.

“Giáo viên sử dụng lời nói vừa mức cần thiết, kết hợp sử dụng sơ đồ để diễn đạt thật ngắn gọn, rõ ràng, súc tích; ngôn ngữ chuẩn xác, trong sáng, dễ hiểu, coi trọng việc khuyến khích, động viên HS học tập, tổ chức hợp lý cho HS làm việc cá nhân và theo nhóm; GV không nói buông lửng để HS nói đế theo”.

“Mỗi trường phải coi trọng việc tổ chức phong trào tự học, tự bồi dưỡng thực hiện cuộc vận động "Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo" với mục tiêu thiết thực: + Trước hết, phải nghiên cứu nắm vững CT-SGK, tài liệu tham khảo để thực sự "biết mười, dạy một"…”

Tuy nhiên, có một số yêu cầu rất quan trọng thì Vụ không… nghĩ ra và Bộ trưởng đã nhắc: “Đổi mới PPDH phải là một quá trình vừa tự nguyện, vừa cưỡng bức. Cưỡng bức ở đây thế hiện thế nào? Thể hiện qua việc nhà trường phải tổ chức lấy ý kiến của học sinh đánh giá về phương pháp dạy của thầy, cô, phải tổ chức các cuộc góp ý của đồng nghiệp. Một giáo viên dạy giỏi, biết đổi mới phương pháp phải được học sinh thừa nhận, đồng nghiệp thừa nhận”.

Đặt ra yêu cầu “cưỡng bức” như vậy, người đứng đầu ngành giáo dục cũng đặc biệt lưu ý dù thế nào thì đổi mới PPDH cũng là là một quá trình phải chuyến biến từ ý chí thành tình cảm, phải tạo động lực cho các thầy cô để đổi mới. Và khi đã đổi mới, phải hỏi học sinh, nếu các em vẫn không thấy mỗi giờ học thực sự là một giờ vui thì kết quả của đổi mới PPDH chỉ là chúng ta đã  “ru ngủ” nhau!

Mai Minh

School@net (Theo Dantri)