4. Đặt vết, quĩ tích và animation

Trong phần này sẽ trình bày một số thao tác cơ bản rất hay dùng đối với các phần mềm hình học động bao gồm đặt vết cho đối tượng khi chuyển động, tạo quĩ tich và animation.

4.1. Đặt vết cho đối tượng điểm khi chuyển động

Phần mềm Calques3D chỉ cho phép tạo vết cho các đối tượng điểm. Có thể tạo vết đồng thời cho một hoặc nhiều điểm. Sau đây là mô tả các thao tác này.

Đặt vết cho một đối tượng điểm trên màn hình.

- Chọn chế độ làm việc Move bằng cách nháy chọn biểu tượng  trên thanh công cụ.

- Nháy chuột phải trên màn hình, xuất hiện bảng chọn như hình dưới đây.

- Nháy chọn chức năng Traces...

- Di chuyển chuột vào đối tượng điểm muốn tạo vết (chú ý con trỏ chuột thay đổi như hình dưới đây) và nháy chuột.

Thực hiện lại các thao tác trên cho mỗi đối tượng cần tạo vết.

Muốn xóa các vết và hủy tạo vết chỉ việc chuyển sang một trạng thái làm việc khác bằng cách nháy chọn biểu tượng bất kỳ trên thanh công cụ.

4.2. Quĩ tích và thể hiện quĩ tích

Quĩ tích trong phần mềm Calques3D được hiểu là một hình hình học được xác định bởi sự chuyển động (xác định) của một điểm phụ thuộc nào đó. Điểm này sẽ có liên hệ và phụ thuộc vào một điểm bán tự do ban đầu. Điểm bán tự do ban đầu này có thể hiểu là điểm điều khiển. Điểm điều khiển thông thường là một điểm chạy tự do trên một đường thẳng, đoạn thẳng, tia, đường tròn hoặc cung tròn.

Công cụ quĩ tích có tính năng xác định một đối tượng hình học là một quĩ tích của một điểm nào đó. Để xác định một quĩ tích cần lần lượt chỉ ra 2 điểm: điểm điều khiển ban đầu và điểm xác định quĩ tích.

Các bước tạo quĩ tích như sau:

- Nháy chuột chọn công cụ quĩ tích  trên thanh công cụ (hoặc thực đơn Exploration --> Locus).

- Nháy chuột chọn điểm điều khiển.

- Nháy chuột chọn điểm xác định quĩ tích.

  Chú ý:

- Điểm điều khiển phải là một điểm bán tự do tức là điểm chuyển động tự do trên một đường, đoạn, tia thẳng hoặc đường tròn, cung tròn.

- Điểm xác định quĩ tích phải là điểm phụ thuộc logic vào điểm điều khiển ban đầu.

- Quĩ tích sẽ hiện trên màn hình như một đối tượng hình học bình thường và ta có thể thực hiện các thao tác như với mọi đối tượng hình học khác.

4.3. Tạo animation

Animation là chức năng của phần mềm cho phép một điểm tự chuyển động trên một đối tượng khác ví dụ đường tròn, cung tròn, đường, tia hay đoạn thẳng.

Khi một điểm tự chuyển động trên màn hình nó sẽ kéo theo các đối tượng khác cùng chuyển động và người dùng sẽ quan sát được toàn bộ sự chuyển động này.

Để thực hiện được một Animation thực hiện các bước sau:

- Nháy chọn công cụ  trên thanh công cụ (hay thực đơn Exploration --> Animation).

- Nháy chuột lên đối tượng điểm muốn thực hiện Animation.

 Chú ý: muốn điều khiển tốc độ nhanh, chậm của điểm thực hiện như sau trong quá trình nháy chọn điểm: nháy giữ chuột tại vị trí điểm và kéo rê chuột, ta sẽ nhìn thấy hình ảnh một lò xo xuất hiện như hình trên. Lò xo này càng dài thì tốc độ chuyển động càng lớn. Nhả chuột để kết thúc quá trình chọn điểm Animation.

Kết luận

Như vậy chúng tôi xin kết thúc bài viết giới thiệu các phần mềm Toán học động tại đây. Bài viết đã kéo dài suốt từ tháng 9 đến nay đã sắp sang tết KỶ SỬU 2009.

Chúc các thầy cô giáo một năm mới an khang, thịnh vượng và có nhiều thành công mới trong việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy, học tập của mình đặc biệt là môn Toán học.

School@net